Women vote!
The first women in the Parliament.
Polish women from the Prussian partition (Greater Poland and Silesia) were the first in Poland to enjoy passive and active voting rights in practice. It was in Poznan that for the first time in the history of Poland women sat in the parliament!
The Polish District Sejm met in Poznan on December 3-5, 1918. According to the official census of 1918, 1398 deputies were elected to the Sejm, including as many as 142 women* (10 percent of the seats).
During the elections to the Polish District Sejm, the principle of universality was applied for the first time. The program proclamation (of November 14, 1918) announcing the Sejm specified the method of electing delegates – for the first time in the history of Polish parliamentarism it introduced the active and passive right to vote for women – no one waited for the decrees of the man-with-the-moustache from Warsaw. It was also ensured that the candidates for delegates represented “half of the peasants and workers, rural and urban”.
Elections were held from November 16 to December 1, 1918.
Ҥ 2. The election shall be conducted under the following rules:
1) Those entitled to vote are: Every Polish man and every Polish woman over the age of 20.
2) One delegate to the Polish District Sejm shall be elected per 2,500 of the Polish population […].”
Delegates came to Poznan from Greater Poland, Royal Prussia, Warmia, Mazuria, Pomerania and Silesia. There were also Polish women and men from Germany, whom Poznan welcomed with open arms (unfortunately unthinkable in Poland today).
During the session of the Sejm it was postulated, among other things, to create a united, free Poland – to incorporate the lands of the Prussian partition into the reborn Poland on the basis of a peace conference (not an uprising). The resolution to the government in Warsaw appealed (quite timely for today) “to form a strong government as soon as possible, which would have the support of all political parties. Such a government can only be a coalition government, composed of representatives of all the Polish lands”.
The Supreme People’s Council, which included women and its Commissariat, was established, which gained full legalization and recognition for Poles from the Prussian partitioned lands. Women in the Council were: Ludwika Turnowska née Mycielska (a landowner from Słomowo), Zofia Sokolnicka (from Poznań), from Royal Prussia Miss Szumanowna (from Toruń), Franciszka Wilczkowiakowa (from Wanne, later an MP in the Legislative Sejm) and from Silesia Bronisława Przykutowa from Międzyborze (a daughter of an Evangelical pastor Badura) and Janina Omańkowska (an editor from Bytom).
Resolutions concerning social, labour, agrarian and educational matters as well as the establishment of a university in Poznań were also passed. The District Sejm was an important manifestation of patriotism in divided Poland, it also showed the unity of Poles in the Prussian partition, modern and democratic ways of taking and exercising power and was an important step towards the Wielkopolska Uprising and independence.
We cannot forget about women’s contribution to the propagation of Polish culture and language during the partition, for which they were often imprisoned, their work at the grassroots, their organisation of the Wielkopolska Uprising background and their active fighting.
History is written by the victors, history is often written from the capital’s point of view. Meanwhile, the local herstory is much more interesting.
I have decided to research, list and (constantly) remind about women of Poznań and Greater Poland, as they were actually the first to vote and to be elected. This list was first published at the ONEPoznań website, but since the City Council of Poznań deleted it, I preserved it here.
The first Polish female delegates:
Poznań i powiaty Poznańskie
1/ Bajońska Zofja, Poznań.
2/ Olejniczak Józefa, Poznań.
3/ dr Rybicka-Dobrzyńska, Poznań.
4/ Rzepecka Zofja, Poznań.
5/ Skołudzianka Franciszka, Poznań.
6/ Smoczyńska Anna, Poznań.
7/ Sokolnicka Zofia, Poznań.
8/ Starkowa Zofja, Poznań.
9/ Tułodziecka Aniela, Poznań.
10/ Urbankówna Agnieszka, Poznań.
11/ Woźniakowa Jadwiga, Poznań.
Powiat Szamotulski
12/ Łubieńska Anna, Kiączyn (gm. Kaźmierz).
13/ Pawlakowa Marja, Szamotuły.
14/ Rosińska Zofja, Wronki.
Powiat Śremski
15/ Konieczna Weronika, Piotrków.
16/ Zalewska Wł., Jaszków.
Powiat Kempiński
17/ Karłowska Teodozja, Kępno.
18/ Kluska Józefa, Ostrówiec.
Powiat Wrzesiński
19/ Jerzykiewiczowa Walentyna, Września.
Powiat Pleszewski
20/ Suchocka Anna, aptekarzowa (babka późniejszej premier Hanny Suchockiej),
Pleszew.
Powiat Czarnkowski
21/ Jaroszkówna M., Paliszewo (gm. Czarnków).
22/ Nieżychowska Karola, Bzowe (Bzowo, gm. Lubasz)
23/ Pawlak Helena, Goraj (gm. Lubasz).
Powiat Gostyński
24/ Dabińska Marja, Gostyń.
Powiat Kościański
25/ Cugierowa Maria, Świniec.
26/ Lossowowa Helena, Gryżyna.
27/ Wolska Władysława, Kościan.
Powiat Szubiński
28/ Chłapowska Wanda, Sobiejuchy.
29/ Pawlakówna Anna, Kcynia.
30/ Sołtysińska Anna, Szubin.
Powiat Ostrowski
31/ Koralówna Marja, Ostrów.
32/ Pawlicka Kaźmiera, Ostrów.
Powiat Gnieźnieński
33/ Frankowska Stan., Kłecko (gm. Kłecko).
34/ Gdeczykowa Pelagja, Gniezno.
35/ Kozłowiczowa Wiktoria, Gniezno.
36/ Smykalina Zuzanna, Gniezno.
Powiat Mogileński
37/ Chojnacka Zofja, Mogilno.
38/ Deresiewiczowa Joanna, Trzemeszno.
39/ Szenicowa Apolonia, Pakość.
Powiat Żniński
40/ Jączyńska Halina, Żnin.
41/ Mnichowska, Juncewo.
Powiat Strzeliński
42/ Siemianowska Wanda, Strzelno.
Powiat Inowrocławski
43/ Guzik Helena, Szymborze.
44/ Kowalska Wiktoria, Lipie.
45/ Kurkowiakówna Antonina, Inowrocław.
46/ Oczachowska Maria, Inowrocław.
47/ Wojciechowska Wiktoria, Inowrocław.
48/ Zawieja Jadwiga, Cieślin.
Powiat Ostrzeszowski
49/ Gorgolewska Maria, Ostrzeszów.
Powiat Jarociński
50/ Sarbinowska Agnieszka, Biesiadowo.
Powiat Wyrzyski
51/ Chłapowska Emilia, Bagdad.
Powiat Średzki
52/ Liebekowa Bronisława, Środa.
53/ Palczewska Helena, Środa.
Powiat Śmigielski
54/ Łukomska Pelagia, Śmigiel.
Powiat Rawicki
55/ Danielak Anna, Jutrosin.
56/ Józefiakowa Monika, Szkaradowo.
57/ Szczaniecka Jadwiga, Łaszczyn.
58/ Szymańska Br., Miejska Górka.
Powiat Bydgoski
59/ Czajkowska F., Bydgoszcz (gm. Bydgoszcz).
60/ Marchlewska Helena, Bydgoszcz.
Powiat Obornicki
61/ Roszkiewiczowa A., Uścikowo.
Powiat Wągrowiecki
62/ Jańdzińska Franciszka, Wągrówiec.
63/ Nieżychowska Maria, Kaliszany.
Powiat Odolanowski
64/ Glabiszówna Jadwiga, Odolanów.
Powiat Grodziski
65/ Niegolewska Wanda, Niegolewo.
Prusy Królewskie
Powiat Chojnicki
66/ Boninowa Wł., Czersk.
67/ Dobkowa Maria, Karsin.
Powiat Wąbrzeski
68/ hr. Maria Potocka, Piątkowo.
Powiat Złotowski
69/ Noryśkiewicz Stefania, Złotów.
Powiat Wejherowski
70/ Klińska Wanda, Sopot.
71/ Najgrakowska Zofia, Wejherowo.
72/ Tempska Wanda, Wejherowo.
73/ Tomaszewska Halina, Sopot.
Powiat Toruński
74/ Porankiewiczówna Maria, Toruń.
Powiat Kościerski
75/ Lejowa Emilia, Kościerzyna.
Powiat Starogardski
76/ Chmielewska Maria, Starogard.
Powiat Świecki
77/ Parczewska Emilia, (Świecie) Belno.
Powiat Lubawski
78/ Wolska Maria, Lubawa.
Prusy Książece
Powiat Niborski
79/ Krysiewiczówna Wanda, Niborg (Nidzica).
Powiat Szczycieński
80/ dr Szmytke Maria, Szczytno.
81/ Labusz Emilia, Szczytno.
82/ Walkowiakowa W., Dąbrówka.
83/ Zielkówna Magdalena, Szczytno.
Śląsk
Powiat Sycowski
84/ Przykutowa Bronisława, Międzybórz.
Powiat Katowicki
85/ Piechowa Katarzyna, Dąb.
86/ Szymkowiak Bronisława, Katowice
87/ Wilimow Matylda, Katowice.
Powiat Rybnicki
88/ Kwiatówna, Rybnik.
Powiat Lubliniecki
89/ Brelińska Maria, Potoki.
90/ Burzyńska Stefania, Koszęcin.
Powiat Kluczborski
91/ Ciesielska Regina, Kluczbork.
Powiat Zabrski
92/ Malcherka Otylia, Zabrze.
93/ Tam Anna, Zabrze.
94/ Woźniak Franciszka, Zabrze.
Powiat Bytomski
95/ Branowska Józefa, Bytom.
96/ Eckertowa Stefania, Bytom.
97/ Foj Franciszka, Karb.
98/ Fójcik Maria, Bytom.
99/ Janowska Irena, Bytom.
100/ Kot Gertruda, Bytom.
101/ Müller Anna, Bytom.
102/ Omańkowska Janina, Bytom.
103/ Strencioch Anna, Rozbark.
104/ Tyka Elżbieta, Miechowice.
105/ Wolska Jadwiga, Bytom.
106/ Żnińska joanna, Bytom.
Powiat Oleski
107/ Więdłocka Michalina, Sowczyn.
Powiat Pszczyński
108/ Kapicówna Zofia, Tychy.
109/ Świątkówna Anna, Tychy.
110/ Wierowa Otylia, Pszczyna.
Powiat Gliwicki
111/ Laskowska K., Gliwice.
112/ Paprotna Julia, Gliwice.
113/ Pawletko Emilia, Lacza.
Powiat Królewska Huta
114/ Raab Matylda, Królewska Huta.
115/ Skubała Anna, Królewska Huta.
116/ Szukalska Maria, Królewska Huta.
Powiat Opolski
117/ Drahs Zuzanna, Brynica.
118/ Koraszewska Franciszka, Opole.
119/ Malik Agnieszka, Złotniki.
120/ Michałowska Stefania, Opole.
121/ Nogosek Agn., Siołkowice.
122/ Paczewska Kaźmiera, Opole.
Powiat Kozielski
123/ Kubina Klara, Miejsce.
124/ Kubinała Maria, Czyszki.
125/ Kurpiesz Anna, Czyszki.
126/ Mucha Berta, Miejsce.
127/ Wilk Joanna, Czyszki.
128/ Żura (Sura) Giertruda, Miejsce.
Powiat Niemodliński
129/ Smogor Salomea, Dąbrowa.
Powiat Legnicki
130/ Kaletkowa Helena, Legnica.
Obczyzna
Westfalskie, Nadreńskie
131/ Eisop Wiktoria, Herne.
132/ Konopczyńska Katarzyna, Recklinghausen.
133/ Morgielowa, Gelsenkirchen.
134/ Wilczkowiakowa Franciszka, Wanne.
Powiat Berliński
135/ Biegańska M., Berlin.
136/ Brzozowska, Lichtenberg.
137/ Malicka, Wedding.
138/ Mazurkiewiczowa, Berlin.
139/ Pajkertowa, Moabit.
140/ Panieńska T., Charlottenburg.
141/ Pawłowska Teodora, Berlin.
142/ Szperkowska Irena, Berlin.